Voor het eerst in deze reeks is de titel een vraag. Als stelling lijkt het niet te kloppen doordat je je best verbonden kunt voelen met je familie, je tweelingbroer, je vriendengroep zonder dat je in contact bent met diegene(n). Dat is het contact met buiten. In het vorige blog schreef ik er het volgende over:
Je verbonden voelen is het besef dat we deel uitmaken van een geheel. Die verbinding ervaren we door in contact te kunnen gaan met onze omgeving. Dat contact kan er niet non-stop zijn. Iedereen heeft zijn EIGEN behoefte aan contact EN apart zijn. Het gevoel van verbonden zijn stroomt daar als het ware altijd onderdoor. We weten dat we verbonden zijn ook al zijn we apart en niet in contact.
En toch….het weten dat we verbonden zijn zou wel eens kunnen wijzen op een gevoel van een Zelf. Je voelt slechts verbinding als je een gevoel hebt van een Zelf. Zonder dát zou je gewoon samensmelten. Zonder je van de verbinding bewust te zijn. Het is dus nodig dat je in contact kunt gaan met je innerlijke systeem van je persoonlijkheid. Het contact met binnen. Contact is dus een ruim begrip. En tegelijk eentje dat om grote nauwkeurigheid vraagt!
Wanneer spreek je van contact?
In de Gestalt-filosofie wordt met contact bedoeld: de stap die je neemt die ervoor zorgt dat je een ervaring aangaat met wat nieuw is. Dat kan een persoon zijn die zich aandient maar het kan ook gaan over een geur die je niet kent, een sensatie die nieuw voor je is, een woedegevoel in jezelf of een situatie die je afstoot of je voor het blok zet of, of, of…...
Het contact zit hem dan in het kenmerk dat je er open voor blijft. Het aangaat zonder een aanname te doen of oordeel te vellen. Alleen maar in het hier-en-nu je aandacht richten op datgene wat je tegenkomt. Ervaren wat de betekenis voor je is. Daarbij stilstaan. Dat is ‘in contact’ zijn.
Waarvoor is contact nodig?
Het ingaan of aangaan van een ervaring, hoe klein of hoe groot ook, maakt dat je iets nieuws opneemt in je persoonlijkheid.
Dat je iets leert.
Dat je innerlijke systeem van persoonlijkheidsdelen wordt uitgebreid.
Dat je meer mogelijkheden krijgt om autonoom in de wereld te staan.
Dat je groeit.
Dat je volwassen wordt.
In contact zijn betekent dus méér dan het communiceren met een ander mens. Het betreft ook het bemerken van iets in jezelf. Dat bemerken noemen we ‘gewaarworden’. Awareness. Het is het begin van een groeibeweging. Het begint bij het gewaarzijn van je behoefte, gaat via het maken van contact door tot het opdoen een werkelijke ervaring. Zo’n ervaring krijgt gestalte in je persoonlijkheid en draagt er aan bij dat jij je ware zelf wordt. Het is dus een voorwaarde voor groei! Voor kinderen en voor alle grote mensen……
Wat is er nodig voor contact?
Om in contact te kunnen gaan is het nodig dat je je bewust bent van het onderscheid tussen je Zelf en de ander. Dat lijkt heel logisch en toch gebeurt het de meesten van ons wel dat we ons zo richten op de behoeften van de ander, dat we daarmee geloven dat dat ook is wat we zélf willen. Of misschien andersom: we willen zelf zo graag die ene hoge waarde nastreven dat we de ander daarin ook willen overtuigen en ‘helpen’. In die gevallen gaat je contact bij voorbaat al verloren. Je hebt namelijk geen gevoel over je eigen behoefte(n). Of je vergeet dat de ander zijn eigen behoeften heeft en nastreeft! Het echte contact vindt plaats op het moment na het kennen van je eigen behoefte en de ‘drang’ die er op volgt om in beweging te komen. Zonder aanname of oordeel vooraf.
Gestaltgebed:
Ik ben ik en jij bent jij.
Ik ben niet op de wereld om aan jouw verwachtingen te voldoen.
Jij bent niet op de wereld om aan mijn verwachtingen te voldoen.
Ik is ik en jij is jij.
Wat houdt het contact tegen?
Contact maken met de wereld buiten ons betekent dat we ons open stellen. Het zorgt voor nieuwe ervaringen en dus voor onze groei. Groei naar een evenwichtig en onafhankelijk mens. Een deel van ons streeft daar ook altijd naar. Het Zelf. Het wil contact maken en nieuwe ervaringen integreren in het geheel van onze persoonlijkheid. Tegelijkertijd hebben we ook een deel in ons dat waakt voor onze afscherming. Het Ik. Het streeft naar het behouden van de bekende toestand. Elke nieuwe ervaring brengt namelijk iets nieuws binnen en zorgt dus voor verandering. En die kan nou eenmaal ook verstoring van de balans betekenen! Daarom willen mensen niet zomaar verandering toelaten. De grens tussen ons behoudende Ik en het uitreikende Zelf is altijd ‘in onderhandeling’. Dat is o.k. Elke groei is verandering en roept aanvankelijk een bepaalde weerstand op van ons behoudende Ik.
Wat is het gevolg?
Het kan zijn dat we niet geleerd hebben om onze behoefte te volgen en in contact te gaan voor een nieuwe ervaring. Grotere belangen dan die van onszelf hielden ons als kind daar van af. Of de noodzaak om ons veilig of geaccepteerd te voelen was groter dan de beweging naar verandering. In plaats van ervaringen opdoen die betekenisvol zijn voor ons, zijn we aan een voorval/feit een waardelabel gaan hangen. We zijn dan niet open, oordeelloos of zonder aanname! Dan volgt er ook geen echte ervaring maar er komt een gedachte voor in de plaats. Zoiets als: zie je wel….‘als ik nee zeg ben ik onaardig’ of ‘om hulp vragen is een teken van zwakte’, ‘mensen die ongevraagd advies geven zijn irritant’, ‘ik ben ook zo stom’.
Dergelijke ‘stemmen’ binnen ons zelf zijn geen geïntegreerde delen geworden. Ze bestaan los van elkaar. Zonder onderlinge verbinding. Het zijn onze overlevingsdelen. Ze zijn ontstaan op een kwetsbaar moment in ons leven. (Gekwetst in het aangaan van contact en het uitblijven van een opbouwende ervaring.) Ze beschermen ons tegen herhaling van die pijn. Ze houden ons dus ook klein in onze groei! Dat zorgt ervoor dat we het gevoel kunnen hebben ‘vast’ te zitten in ons leven. We kunnen geen antwoord vanuit ons Zelf halen. We blijven uit contact. We zitten vast in een onaffe beweging. Gestolde groei.
Wat is de remedie?
Het is helpend om zicht te krijgen op welke onaffe beweging jij steeds herhaalt. Je kunt die herkennen omdat het aanvoelt als een reactie van een kind dat niet anders kan dan in dezelfde groef schieten van bijvoorbeeld:
*afweren of negeren van het obstakel (de behoefte),
*terugvallen op een ingeslikte, dogmatische waarheid,
*schieten op de boodschapper
* zich onderdompelen in zelfkritiek.
Allemaal ingesleten paden van het gebrek aan een afgemaakte groei naar een volwassen reactie. De remedie is dus eigenlijk het afmaken van je gestolde groeiproces. Het alsnog aangaan van een betekenisvolle ervaring. Dat kan ook lukken doordat je in contact gaat met de betreffende overlevingsdelen in jezelf en die met elkaar in contact brengt. Of door je systeem van herkomst op te stellen om te onderzoeken met welke ‘groef’ je daaraan zo trouw bent of wat je ervan hebt ingeslikt dat je niet kunt verteren. Misschien is het tijd om de moed te verzamelen om werkelijk eens je vader te ontmoeten met een open houding. Of contact te maken met je kind zonder verwachtingen of aannames. Wat houdt jou tegen?
Neem je eigen groei serieus door eens te gaan observeren waarin je steeds zo pijnlijk vast komt te zitten. En misschien zelfs al eens vaker te bemerken wat JOUW behoefte is. Het begin van het proces is het zogeheten ‘gewaarzijn’. Daarover meer in het volgende blog.
“Als je doet wat je altijd deed, hou je wat je hebt”
Albert Einstein
Tags: contact Gestalt awareness ervaring groei ontwikkeling