Soms kun je als ouder niet de juiste benadering vinden. Het gedrag van je kind plaatst je voor een raadsel. Je begrijpt de terughoudendheid niet. Die verlegenheid of zwijgzaamheid zijn toch niet nodig? Zo meegaand en dan soms ineens zo koppig! Je maakt je zorgen over haar weerbaarheid en wat jij kan bedenken heeft niet gewerkt…..
Het onzichtbare kind
‘Hij weet nou nooit eens wat ie wil’
‘Altijd moet ik haar aansporen en raden naar wat er in haar omgaat’
‘Soms kan hij opeens zo driftig worden dat hij gewoon onbereikbaar is’
‘Ze blijft maar nagelbijten en ze heeft zo vaak buikpijn’
‘Je hoeft hem maar iets te vragen en hij zegt altijd ja’
De ondertiteling
Wanneer je kind zich zo op de achtergrond houdt mag je er van uitgaan dat daar een reden voor is. Niet alles kun je parkeren onder de noemer ‘het is een fase’ of ‘de aard van het beestje’. Bovendien geef je dan een verklaring en heb je daarmee nog geen passende aanpak. Het afwachtende, stille of dienstbare gedrag wijst op een manier die het kind heeft gevonden om om te gaan met onzekerheid. Met name het niet weten wat het juiste is om te doen. En dat ‘doen’ is gericht op de ander. Op jou als ouder. Dit kind wil doen wat jij nodig hebt, alleen het weet nooit precies wat dat is. Daarbij voelt ieder poging die zijn effect mist als erg pijnlijk. Als het niet lukt om mama te bereiken of gelukkig te zien, is dat een aanzet om nog harder je best te doen daarvoor. Die gerichtheid op één (meestal moeder) of beide ouders is ontstaan in de periode waarin het kind zichzelf gaat ervaren als een individu met zelfbeschikking, een wil en de mogelijkheid om macht uit te oefenen. Om ‘apart’ in plaats van versmolten te zijn. Daarvoor moet dan toevallig ook net de ruimte zijn. Het kind dat die ruimte niet ervaart, voelt dat het moet terughouden, afwachten en vooral ook gaan raden! Invullen wat het kan zijn dat er nu van hem verwacht wordt zodat de spanning verdwijnt. Door al dat invullen raakt de focus van het kind volledig op de ouder (de ander) gericht en ‘vergeet’ het te oefenen met de eigen wil en gevoelsuitingen. Terwijl die eigen gevoelens er wel degelijk zijn! Maar die blijven binnen en dat zet zich om in bijvoorbeeld nagelbijten, buikpijn of een driftbui. Het kind leert niet de ruimte daarvoor te pakken. Zeker niet als je bedenkt dat dat ook nog afkeuring gaat opleveren! Let wel: wat een kind ervaart IS voor hem ook de waarheid! Het kan niet relativeren of bedenken dat die afkeuring niet zo bedoeld is. Wat voelt als afkeuring is het ook. Wat eruit ziet als een eend, kwaakt en loopt als een eend ís een eend! En wat nou als dat door de volwassene niet wordt doorzien? Dan gaat het kind zich gedragen om (zoals) die grote eend te zijn. En zal dan ook niet uit zichzelf ontdekken dat het eigenlijk een zwanen-jong is….
De remedie
Als ouder heb je dus een kind dat met een waarheid leeft zoals die hierboven beschreven is. Het ervaart dat jouw belang het enige belang is en mist het besef van eigen behoeftes en een eigen belang dat je kunt dienen. Wat hier nodig is, is de dienstbare rol van de volwassene. Het is tenslotte die volwassene die het kind in staat stelt om te leren zijn eigen behoeften te kennen en aangeven. Daar maakt de volwassene ruimte voor zodat het kind daarin mag stappen met alles wat het kan en niet kan. Alles wat het vindt en niet vindt. Voelt en niet voelt. Wanneer jij duidelijk bent over je verwachtingen hoeft je kind niet te raden naar wat jou blij maakt. Jij maakt het je taak om het belang van je kind te dienen. Je maakt dat voelbaar door je focus te houden op de signalen van je kind. Dit kind heeft zijn ‘eigen wijsheid’. Als er iets ‘uit’ wil kun je dat al signaleren en er ruimte voor maken. En wat het ‘uit’ doet het kind heel zorgvuldig. Het wil dus ook absoluut serieus genomen worden. Het is nodig dat jij ook zorgvuldig omgaat met die uiting. Ook al begrijp jij daar niks van. Ook dingen die jou niet zo goed uitkomen kun je dus serieus nemen: het gaat voor je kind om de ontvangst en niet om het krijgen van zijn zin! Het gaat om gezien worden met de bijdrage die het graag levert. Op zijn eigen manier en tempo. Het kind verlangt gewoonweg eerst gezien te worden en daarmee kan het pas zelf zichtbaar leren maken.
Tips voor aanpak
Let op subtiele signalen, zeker ook non-verbaal en lichamelijk, van communicatie bij je kind.
Vraag niet ‘wat wil je’ maar leg iets voor en geef aan dat je zijn bijdrage/wens/idee graag wil weten.
Gun het kind genoeg tijd en eigen aanpak voor een ‘opdracht’.
Geef te kennen dat je acties of stemmingen van je kind gezien hebt. “Ik zie dat je boos bent, niet uit je woorden komt, aarzelt, een goed idee hebt, hard je best doet, mij wilt helpen, iets lastig vindt….”
Het onzichtbare kind in jezelf
Het is mogelijk dat je in het bovenstaande iets herkent van jezelf. Mogelijk was je ooit zo’n kind. Of is dat je neiging nu ook nog wel. Om je aandacht volledig op de ander(en) te richten? Je verlangen is om contact te maken. Je scant a.h.w. de ander en voelt wat die voelt. Je weet wat die nodig heeft. Althans, dat is de illusie die je koestert. In werkelijkheid vul je de behoefte en gevoelens van de ander in. Dat is je manier om aansluiting te vinden. Zoals het kind dat je was, gaat dat deel van jou haar gedrag aanpassen aan wat er nodig lijkt voor de ander. Het checkt niet of het klopt, het vult in en past haar gedrag er op aan. Het is één-richting-verkeer. Je voelt je goed als dat wordt geaccepteerd en daarmee lijkt het twee-richting-verkeer. De afkeuring dreigt doordat de ander je pogingen niet beloont of zelfs bemerkt! Het kind in je valt terug in de overtuiging: “als ik me aanpas doe ik het goed, wat ik van mezelf laat zien wordt afgekeurd”. Dit op zichzelf is al erg verdrietig. En daar komt nog bij dat het kind niet de ervaring heeft om zichzelf in te brengen. Dat Zelf-belang is namelijk nooit aan de orde geweest en het kind is daar nooit op ontmoet. Hoe laat je jezelf zien als je die ervaring niet kent en alleen maar angst voelt als je je gevoel gaat uiten? Hiervoor is het nodig om wel de behoefte te voelen om echt contact met de ander te maken. Geen één-richting-belang meer, maar werkelijk ook iets van jezelf geven aan de ander. Jouw bijdrage op zichzelf is altijd genoeg.
De ouder in jezelf
Dit kan het kind zelf nooit doorzien. Dat moet de volwassene voor hem doen. Die laat merken dat iedere bijdrage telt. Zelfs als die botst met het standpunt van een ander! Botsen is ook een vorm van contact! Dat weet een ander deel van jou: jouw innerlijke ouder.
Beter gezegd, dat deel van jou dat met een reëel en volwassen perspectief kan kijken. Dat deel heb je tenslotte ook! Met dat deel kun je de remedie toepassen die elke ouder kan toepassen: aandacht hebben voor wat er leeft in het kind, dat serieus nemen en de veiligheid bieden om zich te uiten. Dat volwassen deel van jou heeft het belang van het kind voorop staan. Het verlangen van het kind naar echt contact te helpen vervullen. Door onzichtbaar te blijven blijft het kind afgescheiden en dat wil je zo graag opheffen. Omdat het zo eenzaam voelt. Je innerlijke ouder ontmoet het onzichtbare kind op zijn bedrage en eigenheid. Dan kan het, als deel van jou, alsnog oefenen met iets in te brengen. En dan merken dat het wordt beloond met echt contact!
.
Tags: kind teruggetrokken aangepast gedrag angstig verlegen